JAN BROKKEN & MARCELLA VAN DER KRUK

VERSLAG VAN DE AVOND – 17 november 2021

Geweldenaar Jan Brokken in volle Muzenval

“Reizen is kijken naar jezelf tegen een andere achtergrond”

Eenmaal binnen in de sfeervolle zaal met kaarsjes op de tafel leek corona deze avond heel ver weg. Lang geleden ook dat iedereen kon genieten van een goede verteller en een bescheiden, zeer kundige en heldere interviewster. Twee uur lang genieten dus. Een avond vol passie over literatuur, kunst en muziek, georganiseerd door de Volksuniversiteit,

bibliotheek De Kempen en het KW-café met ondersteuning van Bruna en de Muzenval.

De Schrijver Jan Brokken

Na een korte introductie van de gast Jan Brokken en Marcella van der Kruk, uitgever (Atlas/Contact) die het gesprek voert met de schrijver is er maar een klein zetje nodig en Jan Brokken steekt van wal. Hoe wordt iemand schrijver? Waar komt toch al die muziek vandaan in het hele oeuvre, hoe verhouden de boeken zich tot elkaar? Jan Brokken gaat

diep in op een paar titels, maar legt vooral duidelijk uit hoe het bij hem werkt. Het kan een schilderij zijn, een kort gesprek of een muziekstuk wat de herinnering ‘aan’ zet en waarna alles begint te stromen. In ‘ De tuinen van Buitenzorg’ is dat een pianostuk van Leopold Godowsky dat hem terugbrengt naar het leven van zijn moeder in Nederlands-Indië. Het boek is gebaseerd op 39 brieven die zijn moeder schreef naar haar zus in Nederland. Intiem, persoonlijk en in prachtig proza ook (ze was graag journalist geworden). Jan Brokken heeft de brieven allemaal met de hand overgeschreven om zich het materiaal eigen te maken. Voor hem rees een nieuwsgierige, beweeglijke en verliefde jonge vrouw op die weinig te maken had met de vrouw van de dominee, die toch ook zijn

moeder was. Hoe kon dit? Wat was er gebeurd? Wie was ze? Dat fascineerde hem en dat resulteerde in genoemd boek, waarin het verhaal van Olga, Jan’s moeder, verweven wordt met beschouwingen over literatuur, muziek, cultuur, geschiedenis. Ook dat is een kenmerk van het werk van Jan Brokken. Hij schrijft beeldend maar altijd is een klein verhaal, een persoonlijke geschiedenis, onderdeel van een groter verhaal, van een tijd, van de grote geschiedenis, zoals bijvoorbeeld in ‘ Baltische zielen’. De kleine Jan Brokken heeft altijd geschreven, eerst om te ontkomen aan de realiteit maar ook om verslag te doen van zijn eerste treinreis als 9 jarig jongetje en alle reizen die daarna volgden. Zijn eerste grote opdracht als journalist was een verslag van binnenuit over de

ENKA fabrieksbezetting in Breda. Daarna schreef hij reportages voor de Haagse Post, waaronder veel schrijversportretten en musici. Maar de participerende journalistiek is zijn passie en voert hem over de hele wereld. Zijn 33 boeken zijn dan ook al in 16 talen vertaald.

Muziek, kunst, reizen

Jan Brokken zegt niet te kunnen kiezen tussen muziek, schilderkunst of literatuur, maar muziek neemt een belangrijke plaats in in zijn oeuvre. Zijn moeder was een uitstekend pianiste en zelf speelt hij ook. Zijn verhaal over zijn kennismaking en vriendschap met Youri Egorov tot aan zijn vroege dood raakt de zaal. Over Bernard Haitink schreef hij een

schitterend portret. En hoe de mazurka in het Caribisch gebied zijn weg vindt vertelt hij aanstekelijk in het verhaal over 11 antillianen die naar Warschau gaan om eer te betonen aan Chopin, wiens hart daar begraven ligt. Ook ‘ Stedevaart’ (overigens een zelf verzonnen woord) waarin steeds een kunstenaar en een stad centraal staan, gaat veel over muziek. Maar dus ook over kunst en reizen. Dit boek is een groot succes in o.a. Italië, waar een titelvertaling is gekozen met ‘ziel’ erin, een verwijzing naar ‘ Baltische zielen’, dat een groot succes was en is. In ‘ De droevige kampioen’ verhaalt Brokken over een oud tafeltennisser, een groot speler

uit de Antillen die in de goot belandt door allerlei omstandigheden. Dit boek illustreert volgens hem de geestkracht van de mens. Maar ook wat literatuur kan doen, want inmiddels is er een stichting met dezelfde naam die geld inzamelt voor oud-sporters en hen zo kan ondersteunen in hun leven na de topsport. De betrokkenheid van Jan Brokken blijkt uit zijn oeuvre en zijn hele (levens)verhaal, ook als hij zegt dat reizen een verrijking is waardoor je jezelf beter leert kennen, met de kanttekening erbij dat extra geld neergeteld zal moeten worden om het klimaatneutraal te houden. Deze rasverteller en zijn uitgever willen we dolgraag nog een keer hier ontmoeten. 

Tot Slot

Omdat persoonlijke boekverkoop/signeren na afloop vanwege Corona verboden was is er gewerkt met intekenlijstjes (was een groot succes!) en heeft Jan Brokken vooraf een groot aantal boeken ‘algemeen gesigneerd’. Bij Bruna Eersel zijn nog enkele gesigneerde exemplaren te koop! Tijdens de avond zijn beelden en een aantal fragmenten vertoond. Op veler verzoek, om thuis nog eens na te kijken, staan deze op de site van het KW-café. De volgende activiteit is het KW-college met Carolijn Visser, woensdag 15 december, 19.00 uur Aula PiusX Bladel. Het onderwerp is Recente Geschiedenis van Fascinerend China met als uitgangspunt het boek over een Nederlandse vrouw in China: Selma. aan Hitler ontsnapt, gevangene van Mao.  Leerlingen (en KW-DuoAbonnement) gratis toegang. Kaarten (7.50 Euro)  reserveren via KW-secretariaat Yvon Barten: info@kw-cafe.nl

diverse fragmenten:

A.Muziek (Godowsky) in Tuinen van Buitenzorg : Tobias Borsboom

B.Jan Brokken als ‘verteller’, stukje uit gesprek Brokken/Timmermans 

C.Wim Statius Muller. Mazurka A klein. Wals Nostalgia. Wals Piet Maal. Suite Pikinja Tumba

D.Marcel Worms – Mazurka Opus 41 van Chopin

E.In het huis van de dichter ( boek) – starten met stukje uit de Klassieke Bibliotheek #1

F.Youri Egorov

G.Aflevering 1 Droevige KampioenAflevering 2 Droevige Kampioen

H.mythe van Christiaan Snouck Hurgronje

getoonde beelden:

INFORMATIE VOORAF