Woensdag 18 November 2015
Gast: Laura Starink, slaviste en journaliste/NRC
Thema: Mijn Duitse familiegeschiedenis en Rusland-Europa NU
Plaats: Muzenval, Eersel
recensie
Laura Starink in KW-Café: Over Oekraïne & Grote Broer Rusland
Laura Starink, slaviste en 28 jaar lang journaliste geweest, onder andere voor het NRC in Rusland, vertelde afgelopen woensdag voor een volle KW-zaal ook kort over haar familiegeschiedenis. Hierover schreef zij het veel bejubelde boek Duitse Wortels. De chaotische overgang van gebieden van de ene bezetter naar de andere maakt de omgang met de geschiedenis voor families en landen heel moeilijk. Wat was in welke periode ‘goed en fout’? De familiegeschiedenis was voor Starink de aanleiding om zich nog meer te verdiepen in de landen in Midden-Europa, die in de schaduw van het grote Rusland leven. Starink heeft veel gereisd in het gebied en vele bronnen geraadpleegd. Zij schetste dan ook een gedetailleerd beeld van de vele invalshoeken van waaruit de conflicten aldaar moeten worden bekeken. Hierbij zoemde Starink in op Oekraïne. Het werd een lang college, waarbij veel werd ‘gesprongen’ en veel werd gevraagd van de toehoorder. Van Letland naar Silezië, van 1933 naar 2015. Wat meer houvast en af en toe een foto/filmpje was voor vele KW-bezoekers handig en ontspannend geweest.
Oekraïne goed op weg!
Starink was uiteindelijk zeer negatief en kritisch over de rol van Poetin. Volgens Starink probeert Poetin Europa uit elkaar te spelen, hoewel de aanslagen op het Russische vliegtuig en de aanslagen in Parijs er wel voor lijken te zorgen dat Rusland en Europa worden gedwongen om op één lijn te komen. Rusland stelt economisch niet veel voor, maar is toch machtig door de (kern-)wapens en een onberekenbare leider, aldus Starink. Opvallend was wel dat steeds meer inwoners van de Oekraine geloven en willen vechten voor de eenheid van hun land. De vele vrijwillige milities worden steeds meer een onderdeel vam leger en politie. Overal zijn vrijwilligers die inzamelingen houden, camouflagenetten maken (!). Oekraïne wordt steeds meer en ‘civil society’! Wat meer ondersteuning vanuit het Westen zou geen kwaad kunnen volgens Starink. Hoe dan om te gaan met het komende referendum in Nederland over het associatieverdrag van de EU met de Oekraïne? Wat is wijsheid: niet gaan zodat het vereiste quotum niet gehaald gehaald wordt? Gewoon voor of tegenstemmen? Starink wilde hiermee wachten tot het zover is, de ‘stemmingen’ veranderen ongeveer per week..
Poetin en Trollen
Na de pauze werden er door gespreksleider Ger van Zantvoort en de zaal, vele vragen gesteld: “Demoniseren we Poetin?” Nee, hij heeft zich de afgelopen jaren van zijn slechtste kant laten zien. De annexatie van de Krim is onacceptabel en het conflict in het oosten van Oekraïne dramatisch. Hoe hij erin is geslaagd om twee volken zo tegen elkaar op te zetten, die met elkaar samenleefden, is misdadig.
“U bent kritisch en schrijft kritisch, hoe veilig voel u zich als u in Rusland bent?”
Het enige dat kan gebeuren is dat ik het land uitgezet word. Russische journalisten lopen wel gevaar, maar buitenlandse journalisten vooralsnog niet. “Hoe gaat u als journalist om met sociale media?” Sociale media worden veel gebruikt voor propagandadoeleinden. Het Kremlin zet ‘trollen’ in om desinformatie te verspreiden. De betrouwbaarheid van berichten wordt hiermee ondermijnd. De propaganda gaat zeer ver en is schokkend. Een journalist moet materiaal dan ook altijd kritisch bestuderen en de herkomst achterhalen. Was er nog positief punt te noemen? Ja, de macht van Rusland is aan het afbrokkelen door de opgelegde sancties en doordat Oekraïne op zoek is gegaan naar alternatieve energiebronnen en door de lage olieprijs.
Een heleboel wijzer hebben wij de zaal weer verlaten: het was een kritische en informatieve avond…
vooraf
De schaduw van ‘grote broer Rusland-met-Poetin’ valt over Oost-Europa en de huidige crisis in Oekraïne zet de verhouding tussen Rusland en Europa op scherp. De spanning in Polen en de Baltische staten loopt op: hoe veilig zijn wij? Laura Starink volgt al meer dan dertig jaar de ontwikkelingen in dit gebied nauwgezet en schrijft erover. Haar recente boek De schaduw van de grote Broer is een combinatie van reisimpressies, vraaggesprekken en historische beschouwingen.
Laura Starink heeft zelf Duitse wortels en schreef ook een boek over haar familiegeschiedenis. Een tante van Laura moest als jong meisje de fabrieksinstallaties van IG Farben bij Auschwitz ontmantelen. Haar moeder Elinor verbleef van 1944 tot 1950 in Zwitserland vanwege een tbc-kuur en haar opa was leraar op de Adolf Hitler Schule. Bij Laura Starink kruist haar familiegeschiedenis de wereldgeschiedenis! Laura Starink was 30 jaar NRC-correspondent en won onlangs de Bob den Uyl-prijs voor het beste reisboek! Interview en gespreksleiding: Clara Corstens (Eersel).