woensdag 6 november 2019
recensie
Koolhoven in KW-café: een slow-starting ‘theatercollege over film’
De verwachtingen waren hoog, succesvolle filmmaker Martin Koolhoven (uit Asten!) gaat de theaters in met een filmcollege. ‘Aan de hand van scènes van legendarische speelfilms deelt Koolhoven zijn filmliefde met het publiek, Dit theatercollege bevat geen droge kritieken en academische verhandelingen, maar enthousiaste betogen en bezielde observaties’ zo was de aankondiging. De aftrap vond op 2 november plaats in het Parktheater in Eindhoven. Vier dagen later was hij in de Muzenval te Eersel. Eindconclusie als kijker? Het viel niet mee, door de late komst verliep de start van de avond rommelig, leek het weinig bezield en enthousiast, leek het ‘routineus’. Gelukkig was er vrij snel een pauze en werden Koolhoven en zijn verhaal hierna beter, meer tempo, meer inhoud, meer niveau. Hij vertelde hoe de werkwijze van Alfred Hitchcock hem als regisseur geïnspireerd had: meteen bij het begin van de film ‘zorgen voor identificatie met de hoofdpersoon’, dan ontstaat emotionele betrokkenheid. Misschien had hijdeze werkwijze ook deze avond kunnen toepassen. Gelukkig zijn er bij het KW-publiek ook filmfans en waren er veel ‘adepten van Koolhoven’, die hadden zeker een goede avond.
Claudia Cardinale
Koolhoven vertelde hoe het bij hem, als 11-jarige jongen in Asten, allemaal begonnen was in 1980: hij zag Once Upon a Time in the West werd verliefd op Claudia Cardinale, was ‘verkocht aan film’, fan van regisseur Sergio Leone en van de muziek van Ennio Morricone . Opnieuw keken wij, het KW-publiek, naar de openingsscéne waarin ‘niets gebeurt’, eerste shot ‘een deur’, dan druppelend water, een vlieg en de spanning loopt op, een intro van 35 minuten! Hij besefte toen, zoiets geniaals is door ‘iemand’ gemaakt. Een droom was geboren in Asten, ‘het dorp van kippenslachterij Goossens en waar op audio-visueel gebied de man die pasfoto’s maakte een hoogtepunt was’. Koolhoven vertelde hoe hij uiteindelijk ‘bij de film’ terecht was gekomen en hoe beroemde voorgangers hem hebben geinspireerd. Denkt het filmpubliek, als ze het hebben over ‘een goede film’ waardoor ze geraakt zijn, meestal aan acteurs, het verhaal, de muziek of het landschap. Koolhoven wilde ons, het KW-publiek ‘de schellen van de ogen laten vallen en laten zien hoe belangrijk de regisseur is’. Elke emotie van het publiek is geregisseerd, door het koppelen van beelden, het ‘point of view’, het snijden, het camerastandpunt, de belichting, het gebruik van ‘lenzen’. En zo keken we ‘met nieuwe ogen’ naar scénes uit Oorlogswinter en Brimstone, beide door Koolhoven geregisseerd.
Regisseur, Verteller en Tafelheer
Na de pauze was Koolhoven als verteller beter op dreef met ook meer inhoud. Het publiek kreeg een kijk op de ontwikkeling van de ‘filmtaal’, hoe eenzelfde shot gecombineerd met andere shots steeds andere gevoelens bij de kijker oplevert. Hoe je zorgt voor betrokkenheid van de kijker bij filmpersonages door hun ‘point-of-view’. En hoe je de kijker door kleuren, attributen houvast geeft in de chaos van beelden. Filmregisseur Steven Spielberg is bij Jaws hierin de onbetwiste meester. Als publiek werden we shot-voor-shot (goede techniek bij de Muzenval!) door de spannendste scéne geloodst. Koolhoven eindigde met een aantal beelden uit zijn laatste film, de ‘western’ Brimstone. En ja, we zagen de invloed van Sergio Leone en ja……de film kreeg een prijs die aan Koolhoven werd uitgereikt door….Claudia Cardinale! Doel bereikt! Een bezoeker vroeg hoe belangrijk ‘kennis van psychologie’ was voor een regisseur. Een andere bezoeker vroeg naar de ethische aspecten van film: waren de dode paarden ook echt dood gemaakt voor de film? Koolhoven vertelde dat het dode paard in Brimstone een ‘half neppaard’ was, die kunnen beter ‘voor dood liggen’ dan een echt dood paard! Het dode varken in de film was wel dood gemaakt voor de film maar dat heeft de crew na afloop wel zelf opgegeten, niet weggegooid! Wat is de rol van zijn vaste editor (montage) Job ter Burg voor de kwaliteit van zijn films? Regisseur Koolhoven was hierin genereus, Ter Burg is onmisbaar voor hem, zijn ‘eerste publiek’ die hem ook feedback geeft over ‘regisseursbedoelingen’ en kijkerswerkelijkheid’! Koolhoven bleef met het nagebleven publiek nog lang hangen in de foyer. Koolhoven als ‘tafelheer’ net als bij DWDD en vroeger als Martin at the Movies(Pauw/Witteman). Hij was weliswaar ‘laat binnen’ maar had in de foyer wel alle tijd, dat dan weer wel!
vooraf
Avond vol filmhistorie, een boeiend en uniek theatercollege
Martin Koolhoven is één van Nederlands meest succesvolle filmmakers, die zowel eigen scenario’s verfilmde als die van anderen. Martin eet en drinkt film; over hem schreef HP/De Tijd ooit ‘dat er celluloid door zijn aderen stroomt’. Hij begon met kleine arthouse films, maar via kaskrakers als ‘Het Schnitzelparadijs’ en ‘Oorlogswinter’, maakte hij onlangs zijn internationale debuut met ‘Brimstone’, de eerste Nederlandse western die aan meer dan tachtig landen werd verkocht. Daarnaast werd de film geselecteerd voor het prestigieuze filmfestival van Venetië en won vorig jaar maar liefst zes Gouden Kalveren – onder meer voor ‘beste film’ en ‘beste regie’. Tevens kent u Martin van zijn vele gastoptredens bij ‘De Wereld Draait Door’ en zijn eigen TV-programma bij de VPRO: ‘De Kijk Van Koolhoven’.
Aan de hand van scènes uit legendarische speelfilms door de jaren heen, ‘klassiekers’, maakt Koolhoven het theaterpubliek deelgenoot van zijn liefde voor cinema; iedere filmenthousiasteling kan bij dit bijzondere theatercollege zijn hart ophalen.
Dit theatercollege bevat geen droge kritieken en academische verhandelingen, maar enthousiaste betogen en bezielde observaties: Koolhoven is immers bovenal liefhebber.
Meer over de gast
Koolhoven (Den Haag 1969) groeit vanaf zijn derde op in het Westland en verhuist in 1980 naar Asten. Koolhoven komt tijdens de opleiding Middelbaar Dienstverlenings en Gezondheids Onderwijs in contact met zijn ware liefde: in het vak audiovisuele productie gaat hij aan de gang met beeld en geluid. Hij ontwikkelt zich verder op een audiovisuele HBO-opleiding in Sittard, de Belgische filmacademie Sint Lucas, en tenslotte de Filmacademie in Amsterdam. Hier werkt Koolhoven samen met mensen die later deel gaan uitmaken van zijn vaste team. Job ter Burg (montage) en Menno Westendorp (camera) zijn jaargenoten van Koolhoven. In 1996 studeert Martin Koolhoven af aan de Filmacademie te Amsterdam in de richting Regie/Scenario Fictie.
Na zijn eindexamenfilm maakt hij Lolamoviola Duister Licht, een televisiefilm van bijna een uur. Hij maakt in 1996 ook een aantal videoclips voor Hakkûhbar voor zijn vriend Bob Fosko. In 1999 volgt Suzy Q en daarmee wint Koolhoven in Nederland en het buitenland een aantal prijzen. In 2001 volgen zijn speelfilmdebuut AmnesiA en de boekverfilming De Grot (film), waar hij zijn eerste Gouden Kalf mee wint. In 2005 komen Het Schnitzelparadijs en Knetter uit. Koolhoven is daarmee de eerste regisseur die twee films in de Nederlandse bioscoop top 20 heeft.
In november 2008 komt Oorlogswinter uit, naar Jan Terlouws bekroonde bestseller. Het wordt Koolhovens succesvolste film tot dan toe. Het is zijn derde film die bekroond wordt met een Gouden Film.
In 2009 begint Koolhoven als ‘tafelheer’ in De Wereld Draait Door. Later krijgt hij bij Pauw en Witteman het item Martin at the Movies. Hij bespreekt hier verschillende films met iets uit de actualiteit als aanleiding.
Koolhoven voltooit in 2016 zijn eerste internationale film, Brimstone, een western met een internationale rolbezetting. Bij de Nederlandse première begin 2017 kreeg de film lovende recensies en werd beschouwd als het belangrijkste werk van Koolhoven tot dan toe. De film werd bekroond met zes Gouden Kalveren 2017 (voor Beste film, Beste regie, Beste camera, Beste production design, Beste muziek en Beste geluid) en deed het goed of internationale festivals.