Woensdag 30 Maart 2016
Sunny Bergman (Amsterdam, 1972)
Thema: Debat en Invloed met Film!
Plaats: Muzenval Eersel
RECENSIE
Filmbeelden en Sunny Bergman roepen veel emoties op bij het KW-publiek.
Te gast in het KW-Café was documentairemaakster Sunny Bergman. Sunny kiest haar eigen kwetsbaarheid, innerlijke twijfels, en onzekerheid als uitgangspunt voor haar documentaires. In het KW-Café toonde ze beeldfragmenten uit diverse documentaires en ging hierover in gesprek met de kundige en rustige interviewster Pirette van Poppel. De controversiële onderwerpen brachten veel uiteenlopende reacties teweeg bij de 200 aanwezigen en zo werd het een heugenswaardige KW-seizoen-afsluiting!
Ontstaan van vrouwelijk ideaalbeeld.
Er werd begonnen met een fragment uit ‘Beperkt houdbaar’ over het schoonheidsideaal van en bij vrouwen. Sunny werd met dit thema bij de VPRO aanvankelijk weggezet als een zeur met een miniprobleempje. Na uitzending waren de reacties talrijk en bleek het onderwerp enorm te leven. “Zijn vrouwen niet gewoon onzeker?”, vroeg een KW-bezoeker. Volgens Sunny komt dat door de maatschappelijke druk waar vrouwen onder gebukt gaan. Reclame en media hebben een irrealistisch ‘ideaal/normaal vrouwbeeld’ geschapen. Ter illustratie vertelde ze over een patiënte die bij een cosmetisch arts voor spataderen kwam, die meteen ook gevraagd werd of ze niet wat Botox-prikjes wilde laten zetten, want haar frons zag er zo chagrijnig uit!
Sunny onderzocht ook de verschillen in omgang met vrouwelijke sexualiteit in diverse culturen in haar documentaireserie ’Sunny side of sex’. Sunny liet o.a. beelden zien van haar bezoek aan de Mosuo (China), waar een vrije sexuele moraal zou gelden. Sunny werd daarin de les gelezen door een vrouw, die vond dat ze met haar vragen niet op zoek was naar ‘werkelijkheid en waarheid’, maar alleen naar bevestiging voor haar hypothese. Het siert Sunny dat zij deze confrontatie in alle eerlijkheid liet zien. Wat zij nastreeft is om de (persoonlijke) werkelijkheid te laten zien zoals zij die zelf meemaakt, in navolging van haar leermeester Frans Bromet. Maar elke documentairemaker doet gewild of ongewild aan ‘framing, benadert de werkelijkheid vanuit een bepaalde invalshoek. Er is altijd een zekere mate van manipulatie, benadrukte Sunny.
De vele vragen vanuit het publiek zorgden ervoor dat haar andere thema’s pas na de pauze aan bod kwamen. Dat was jammer, en de vragen prikkelden ook een kwetsbare en enigszins vermoeide Sunny waardoor alles ‘langer duurde dan nodig’.
Van Zwarte Piet naar Burnout
Manipulatie speelde zeker een rol bij de documentaire ‘Zwart als roet’. Sunny wilde niet dat haar kinderen zouden opgroeien met het stereotiep Zwarte Piet en heeft dan ook een statement willen maken. In 2014 liep Sunny verkleed als Zwarte Piet in een park in Londen en maakte daarmee vele negatieve reacties los. De voorbijgangers bestempelden haar als een racist en soms leidde het tot onaangename confrontaties. Door deze actie, door het fenomeen Zwarte Piet uit zijn context te halen, wilde Sunny Nederland een spiegel voorhouden. De film heeft in Nederland heftige reacties tot gevolg gehad. Vanwege de vele doodsbedreigingen die volgden heeft Sunny tijdelijk met haar familie naar het buitenland moeten vluchten. Ook de beelden van ‘fietsslot-knippende-personen-in-het-Vondelpark’ (blank-gekleurd-zwart) en de reacties hierop van het publiek lieten zien hoe diep onze vooroordelen zitten over kleur en criminaliteit. Sunny maakte de ‘onbewuste privileges voor blanken’ pijnlijk zichtbaar.
Tot slot kwam nog de documentaire ‘Sunny side of spirit’aan bod. Ook deze serie werd gemaakt vanuit een persoonlijk vertrekpunt. Sunny had na ‘Beperkt houdbaar’ een burnout gekregen en vroeg zich af of er in andere culturen anders met depressies en burnouts werd omgegaan. In Ghana bleek er geen woord voor depressie te bestaan. ‘Mijn ziel zakt naar beneden’ was de mooiste uitdrukking die zij hiervoor kon vinden. Depressies komen er minder voor, terwijl het leven in Ghana moeilijker is dan hier. Volgens Sunny zou het te maken kunnen hebben met de gemeenschapszin, de sociale samenhang in Ghana. Het was goed dat beide thema’s (weliswaar kort en met nauwelijks discussie) na de pauze aan bod kwamen.
Tot slot
Een nieuw onderwerp dat Sunny momenteel bezig houdt: opvoeding en de invloed van de digitale/virtuele wereld en de social media hierop. Wie weet komt hier een nieuwe interessante documentaire uit voort! Al bij al, deze KW-avond liet het bijzondere en de kwetsbaarheid van de persoon en filmmaakster Sunny, ook in discussies, goed zien. Het was een goede KW-avond maar met een betere tijdsverdeling en minder publieksvragen hadden meer onderwerpen diepgaander besproken kunnen worden. Het KW-publiek kon ook zien welke persoonlijke prijs deelname aan het openbare debat in Nederland tegenwoordig kan hebben: burnout en doodsbedreigingen…
VOORAF
De films en boeken Sletvrees, Beperkt Houdbaar en Zwart als Roet van Sunny Bergman zijn persoonlijke en tegelijkertijd filosofisch getinte zoektochten over ‘onbewuste vooroordelen en witte privileges’. Van sekstantes in Oeganda naar een slettencursus in de VS en van een botoxkliniek naar een pornobeurs. Waarom zijn vrouwen zo bezig met een sexy uiterlijk terwijl hun seksuele handelen een mijnenveld is? Want waar een glossy look en pornoseks moeiteloos een podium vinden, daar schreeuwen het ‘echte’ lichaam en de weerbarstige en kwetsbare kant van seks om aandacht en krijgen die niet. In het KW-Café vertelt Sunny Bergman hoe ze te werk is gegaan bij het maken van haar films en gaat ze dieper in op de verschillende thema’s. In Zwart als roet analyseert Sunny het debat rondom Zwarte Piet. In de herfst van 2013 bereikte het een ongekende emotionele felheid. Is Zwarte Piet, hulpje van de gulle kindervriend Sinterklaas, een beledigend stereotype met wortels in het koloniale verleden of een onschuldige traditie waaraan niet getornd mag worden? In een persoonlijke zoektocht bracht Bergman onbewuste vooroordelen in kaart. Ze kijkt ook dicht bij huis, voert persoonlijke gesprekken met vrienden en legt ze het fenomeen “wit privilege” bloot in haar eigen omgeving.
